Bilgisayar Bileşenleri -3: Anakart Nedir? Nasıl Çalışır?

Anakart’ın aslında ne olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu yazımızda biraz daha teknik ayrıntıya girip, işin nasıl yürüdüğünü anlatırken hafiften de Anakartların tarihçesine bakıcağız. Dilerseniz ilk olarak bir tanım ile başlayalım. Anakart, bir tümleşik sistemin en merkezi baskılı devre kartıdır. (Apple tarafında buna Logic Board denmekte)

İlk Anakart Nedir?

Bilgisayar tarihinde ilk anakart IBM tarafından 1982’de kullanılmıştı, bu anakart üzerinde 4.7 MHZ Intel 8088 işlemci, BIOS, Bellek yuvaları ve çeşitli portların bulunduğu bu anakart, günümüzde kullandığımız anakartlar ile aralarında pek boyutsal farklar bulunmuyordu ancak işlev bakımından elbette daha gerideydi.

Anakart ve Bileşenleri Nedir?

Anakartlar bir bilgisayarın diğer parçalarının bulunduğu, takıldığı devre kartıdır. Bu parçalar arasındaki iletişimi sağlayan kart üzerinde belirli bazı bileşenler bulunmaktadır. Bulunan bileşenlerin kalitesine göre anakartında değeri artıyor veya azalıyor.

Bir anakart üzerinde bulunan standart bileşenlerin bazıları şunlardır; CPU yuvası, RAM yuvaları, IDE portu, SATA portları, genişleme bileşenleri, CMOS pili, PCI slotları ve PCIe slotları. Bunların dışında Anakart üzerinde Chipset (yonga), Bus (Veri yolu), ISA, AGP, PCI bileşenleri de yer alır. Ancak bu bileşenler arasında ki en önemli üyeler ise Chipset ve Veri yollarıdır. Bütün olup bitenler buralardan geçer ve işleme dökülür.

Chipset:

Chipset bilgisayarın ikinci işlemcisidir diyebiliriz. Zira anakart üzerinde yukarıda saydığımız bileşenlerin ve donanımların mutlaka buraya bir yolu düşer. Bilgisayar üzerindeki haberleşmeyi sağlayan bu parça ne kadar gelişmiş yeteneklere sahipse o kadar iyidir. Günümüzde chipset üreten firmalar arasında örnek olarak Intel ve AMD’yi gösterebiliriz.

Bus – Veri Yolu

Veri Yolu daha doğrusu Veri Yolları bileşenlerin birbiri ile haberleşirken kullandığı yollardır. Bir nevi otoban gibi düşünülebilir. Standart ve Adres Bus olarak bu yolları birbirinden ayırabiliriz. Standart Bus, yapılan işlemlerin, verilen aktarılmasını sağlarken Adres Bus ise bu verilerin nerelere gideceğini belirler. Ayrıca bu iki Veri Yolu çeşidini birbirine bağlayan Kuzey ve Güney Köprüleri vardır.

• Kuzey Köprüsü; AGP, CPU ve RAM’lerin çalışmasını kontrol eder.
• Güney Köprüsü; Anakart üzerindeki diğer çevre bileşenlerinden sorumludur. (PCI, USB, ISA, IDE, BIOS, Giriş-çıkış portları vb)