Yer Elması Feridun Bitir

Bilim insanları yapay laboratuvar ortamında elmas yağmuru oluşturmayı başardı. Bu ilhamın kaynağı ise buz devlerinin zorlu iklim koşulları. Zira bir süre önce bilim insanları Uranüs ve Neptün gibi buz devlerinin elmas yağmurlarına sahip olduklarını varsayıyordu -artık gerçeğe yakın.
Helmholtz Zentrum Dresden-Rossendorf da görevli ve bu çalışmanın lideri olan Dominik Kraus; ”Araştırmacılar daha önce elmasların oluştuğunu sadece varsayabiliyorlardı. Deneyin en yeni sonucunu görmek, bilimsel kariyerimin en iyi anlarından biriydi.” diyor.
Uranüs ve Neptün her ne kadar buz devi olarak çağrılsa da bu onların aşırı soğuk olduğu anlamına gelmiyor, aslında oldukça sıcaklar. Elbette bu gezegenlerin üst atmosferleri güneşe çok uzak oldukları için sıfırın altında yüzlerce dere ancak gezegenin merkezine gidildikçe muazzam basınç beraberinde binlerce derecelik sıcaklığa neden oluyor.

Taklitler Aslını Yüceltir

Bu muazzam sıcaklık ve basınç, atmosferin 8km altında oksijen ve hidrojenin birleşerek elmas yağmurlarına neden olabilir. Bilim insanları bu şartları laboratuvar ortamında canlandırmayı başardı. Çok yüksek sıcaklık ve çok yüksek basınç ortamı oluşturuldu ve 50 femtosaniyelik (1 femtosaniye 1 saniyenin katrilyonda biri) lazer dalgaları polisitrenin (bir tür plastik) içinden gönderilerek birkaç nanometrelik (1 nanometre 1 metrenin milyarda biri) elmaslar oluştuğu an yakalandı.
Kraus, bir haber bülteninde “İlk olarak küçük, yavaş dalga daha sonra güçlü bir ikinci dalga plastikten geçiriliyor” dedi. İki dalganın birleşimi, plastik malzemeyi 150 gigapascal basınçla – Dünya’nın manto tabakasında olduğundan daha fazla – sıktı ve 8500 dereceden fazla ısıttı. İşte o anda elmaslar oluşmaya başladı.

Her ne kadar koşulları taklit edip minicik elmaslar yapabilmişsek de bilim insanları Uranüs ve Neptün’de sabit koşulların da yardımıyla milyonlarca yıllık süreç ile birlikte büyük devasa elmas kayalarının oluştuğundan emin. Gezegenin yüzeyinin altında milyonlarca karatlık elmas cevherlerinin olduğu belirtiliyor fakat onları oradan almamızın şimdilik yolu yok.
Zira buz devlerinin yoğun gazlı ve sulu dış katmanları o kadar kalın ki en iyi sondalarımız bile henüz gezegenin içinde neler olduğunu gerçek anlamda öğrenemedi.
Ama belki gelecekte, uzay madenciliğinin modernleştiği bir çağda ithal elmas mücevherler takıyor olacağız.
#Kaynak; WashingtonPost – PopSci