Bilgisayarlar düzenli olarak işlem yapmaya göre tasarlanmış sistemlerdir. Yazılan bir kod bir sonraki aşamayı takip ederek çalışmaktadır. Bilgisayarların çalışma mantığında değişken bir ortam olmadığın bir kodu çalıştırdığımızda her zaman aynı tepkiyi vermektedir. Bu yüzden bilgisayarlar için rastgele bir sayı üretmek oldukça zordur. Şuanda siz bu yazıyı okurken bile yaptığınız herhangi bir hareket rastgele olarak çalışmakta. Örneği klavyeniz de boşluk tuşuna bastınız. Bu tuşa tekrar basarken havada katettiği yol ve hız bir öncekine göre farklı olacaktır.
Rastgele veri üretimini günümüzde çeşitli matematik işlemleri ve bilgisayar üzerindeki veriler kullanılarak sağlamaktadır. HTTPS iletişiminde çeşitli sertifikalar kullanılır. Bu sertifikaların üretimi normal bir bilgisayarda iyi bir işlemciyle bile uzun sürüyor.
CloudFlare Websitelerin çeşitli ataklarından korunmasını ve verilerin kullanıcılara daha iyi yoldan hızlı bir şekilde ulaşmasını sağlayan bir CDN firmasıdır. Cloudflare Şuanda Dünya üzerinde biz bu yazıyı yazarken 118 farklı veri merkezinde sistemleri bulunuyor ve toplam 10 Terabit (10.000.000 Megabit*) den fazla kapasitesi var. Dünya üzerinde bulunan websitelerin %10 bu ağı kullanmakta ve veriler bu ağ üzerinden geçmektedir. Cloudflare kullancılara bedava SSL sertifikası verip bunu kendi sunucularında ücretsiz barındıran ilk firmadır. Cloudflare HTTPS hizmeti ile birlikte çok fazla veri şifrelendi ve bu şifreleme için oldukça fazla rastgele veriye ihtiyaç duyulmaya başlandı.
Cloudflare artan rastgele veri üretimi için olduça basit bir çözüm geliştirdi. Rastgele veri üretimini Kaliforniya San Francisco ‘da lav lambaları ile sağladı.
Peki Lav lambalarından rastgele veriyi nasıl ürettiler ?
Her bir anahtar için anlık olarak lav lambalarının görüntüsü bilgisayara aktarılıyor. Her bir görüntüde lav lambasının içindeki baloncuklar farklı konumda oluyor ve etrafa verdiği ışık miktarıda değişken oluyor. Sadece lav lamlarının görüntüsü değil lava lambalarının etrafa yansıttığı ışığında tonuda karışarak bölge bölge farklı görüntüler oluşmasında yardımcı oluyor. Bilgisayar bu görüntüyü anlık olarak veriye çeviriyor ve bunu sisteme sunuyor. Bir pikseldeki en ufak bir değişlik bile üretilen rastgele verinin tamamen değişmesini sağlıyor.
Lav lambalarını gören kameradan bir görüntü.
Firma Singapur veri merkezlerinde rastgele veri üretmek için radyoaktif sistemler de kullandıklarını açıkladılar.
İsterseniz Tom Scott‘ın çekmiş olduğu videoyu izleyebilirsiniz.
Bu makalede kullanılan resimler Tom Scott‘un yayımladığı videodan ve Cloudflare den alınan bilgilerden yararlanılarak üretilmiştir.
0 Yorum