Uykusuzluk Sonucu Beyin Kendi Kendini Yiyor


Uyusun da büyüsün ninni, Tıpış tıpış yürüsün ninni

Özet; Uykusuzluk size, beyninize ve çevrenize zararlar verebilir, özellikle beyninize. Zombi olmak istemiyorsanız düzenli olarak uyuyun.

Sadece uykumuz geldiği için uyumayız. Uyuduğumuzda beynimiz gün boyunca meydana gelen sinirsel faaliyetler sonucu ortaya çıkan yan ürünleri bu sekans sürecinde temizlemekte. 
Beynimiz aynı zamanda bu temizleme işlemini biz uyumasak da yapmakta fakat uykusuz kalmış bir beyinde bu süreç daha hızlı ve yıpratıcı gerçekleşiyor. Bilim insanları düzensiz ve yetersiz uyku sonucunda beynin, önemli miktarda sinir ve sinaptik bağlantıyı temizlediğini belirtiyor. Üstelik telafi uykunun bu zararı geri döndüremeyebileceği aktarılıyor.
İtalya’daki Marche Politeknik Üniversitesi’nden sinirbilimci Michele Bellesi’nin önderlik ettiği ekip, beynin yetersiz uykuya verdiği tepkiyi incelemek için dinlenmiş ve uykusuz fareleri kullandı.
Şimdi önce şu iki terimi hemencecik açıklayalım;

  • Mikrogliyal hücreler, eski ve yıpranmış hücreleri tahliye etmekten, atmaktan sorumludur.
  • Astrositler ise beyindeki gereksiz sinapsları tamir etmekle görevli.

Yukarıdaki işlemleri bir süre önceye kadar biz uyuduğumuz zaman gerçekleştiğini sanıyorduk fakat öğrendik ki biz uyumasak da bu faaliyetler gerçekleşmekte.

Şimdi siz beyindeki gereksiz, yıpranmış hücrelerin temizlenmesinin iyi olduğunu düşünebilirsiniz fakat eğer uyumuyorsak bu pek iyi değil. Çünkü, beynimiz bu temizleme işleminde dozajı pek iyi ayarlayamayıp oldukça ileri gidiyor ve kendine zarar veriyor.
Michele Bellesi, yaptığı açıklamada ”Sinapsların, uyku kaybından dolayı astrositler tarafından tam anlamıyla yendiği ilk defa gösteriyoruz” dedi.
Araştırmada kullanılan fareler dört farklı gruba ayrıldı ve farklı uyku süreleri uygulandı;

  1. Grup; İyi şekilde dinlenen (6-8 saat)
  2. Grup; Spontane uyandırılan
  3. Grup; İlave 8 saat daha uyanık tutulan
  4. Grup; 5 gün boyunca uyanık tutulan

Araştırmacılar son 3. ve 4. grupta Astrositler ve Mikrogliyal faaliyetlerin oldukça yüksek düzeyde seyrettiğini bulmuş durumda. Bu ciddi bir sorun zira bu faaliyetler sonucunda Alzheimer ve diğer beyin hastalıklarının tetiklenebileceği belirtiliyor.
Tabi bu araştırmanın insan beyni üzerinde yapılmadığını belirtmekte fayda var. İnsan beynininde benzer şekilde çalıştığını biliyoruz ancak sürecin insanlarda tekrarlanıp tekrarlanamayacağı yada ilave uykunun hasarı geri çevirip çevirmediği soruları hala cevapsız.
Ancak, 1999 yılından beri yüzde 50 oranında artan Alzheimer hastalığı ve ölümleri bu araştırmayı destekler nitelikte.
İşin özü, eğer uykusuz kalırsanız muhtemelen beyniniz kendi kendin yemeye başlayacak. O yüzden düzenli ve dengeli bir uyku sağlığınız ve sosyal yaşantınız için oldukça önemli.
Kaynak; Newscientist


Teknolojiyi ve popüler kültürü takip etmeyi sever, onlar hakkında yazmayı daha çok sever. Ayrıca sizden gelen soruları da cevaplamaktan hoşnut kalır; [email protected] twitter.com/MtnAKPINAR

0 Yorum

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir