Bilim bu sefer gerçekten çaresiz mi?
Birkaç yıl önce NASA’nun Hubble Uzay Teleskobu tarafından keşfedilen garip yıldız bizleri şaşırtmaya devam ediyor. Sürekli yeni yıldızların bulunmasıyla beraber değişen ”Evrenin en eski yıldızı” unvanı artık bulunan bu yıldıza ait. Hubble verilerine göre bu yıldız, 14.5 Milyar yaşında.
Hubble’ın verilerine dayanılarak yapılan ölçümlerde artık eksi 800 Milyon yıllık bir yanılma payı bulunmakta, aslında bu yanılma payı ışık yılı hesabına göre oldukça küçük bir pay.
Fakat çok garip bir nokta var. Bilim insanlarına göre evrenin yaşı 13.82 Milyar yıl. Yani keşfedilen bu yıldız bir paradoks yaratmışa benziyor. Eğer yanılma payını 14.5 Milyardan düşersek evrenin oluşumuyla çakıştığı sonucuna varıyoruz.
Bu imkansız yıldıza kendisine yakışır bir isim verildi; Methuselah. Eski Ahit’te, Nuh’un büyükbabası Methuselah’ın 969 yıllık ömrüyle en uzun süre yaşayan insan olduğu anlatılır.
Methuselah, evrenin oluşumuyla yani Büyük Patlama ile oluşmuş olabilir fakat burada da garip bir olay daha var. Evrenin oluşumu sırasında meydana gelen ilk yıldızların ömrünün 1 Milyar yıl kadar olduğu tahmin ediliyor. Bu yıldızlar kısa ömürleri sonunda patlayarak süpernova oldular ve artıkları sayesinde Güneş gibi 2. ve 3. nesil yıldızlar oluştu.
NASA’dan Howard Bond “Evrenin en eski yıldızının yaşına ait saptamalar tam bir kesinlik derecesine sahip” açıklamasını yapıyor.
İşin daha da garip olan bu yıldız 190 ışık yılı uzakta ve bizim Samanyolu galaksimiz içerisinde yer alıyor. Eğer evrenin başlangıcı Büyük Patlama ise, bu yıldız ondan 68 Milyon yıl önce (yada çok yakın bir sonrada) oluşmuş. Yani ya Methuselah (resmi adıyla HD 140293) hakkında hesaplamalarımız ve Kozmoloji bilimimiz büyük ölçüde yanılıyor ve hangi konuda hata yaptıklarını bilmiyorlar ya da evrenin başlangıcı hakkında hesaplamalarda hata var.
Hesaplamalar Yeniden Yapıldı
Bilim insanları hesaplamaları bir kez daha her açıdan tekrar etti ve önceki veriler tekrar doğrulandı fakat yeni başka bir şey daha keşfedildi. HD 140293, garip bir şekilde yüksek bir oksijen değerine sahipti. Bu evrenin ilk zamanlarındaki bol oksijenli döneme işaret ediyor ve HD 140293’ün kesin bir şekilde evrenden daha küçük olduğunu kanıtlıyor.
Aslında gökbilimciler bu yıldızı yaklaşık 100 yıldır biliyorlar çünkü çok garip bir yörüngeye sahip. O kadar hızlı hareket ediyor ki bu, onu gözlemlerde fark etmeyi kolaylaştırıyor. saatte 1,3 milyon kilometre hızla hareket eden Methuselah’ın yörüngesini de aydınlatmayı başardı. Garip yörüngesi nedeniyle sıklıkla Samanyolu’na giriş yapıyor olsa da aslında galaksimizin çevresini kuşatan ilkel yıldızların olduğu kuşakta yer alıyor.
Bununla birlikte her 1.500 yılda bir Dolunay zamanında, Ay’ı tam kapatacak şekilde Ay tutulması oluşturuyor. Güneş dışında Ay tutulması oluşturan ilk yıldız… Bu yazıyı okuyorsanız Methuselah’ın oluşturacağı bir sonraki Ay tutulmasını göremeyeceksiniz zira şuan kendisi Samanyolu’nun hemen dışındaki yuvasına dönüş yolunda.
Methuselah’ın doğuşu evrenin ilk evrelerinde gerçekleşmiş ve muhtemelen bir cüce galaksi de hayatına başlamış. İlk evi olan cüce galaksinin yaklaşık 12 milyar yıl önce Samanyolu tarafından yutulmasıyla galaksimizin yıldızlararası boşluğa uzanan kollarının çevresinde bir şekilde yolculuğuna devam eden Methuselah, ağır gazlar tüm evrene yayılmaya başlamadan önceki bir dönemde ortaya çıkmış gibi görünüyor. Zaten oldukça uzun ve dolambaçlı olan yörüngesi de ilk yıldızların anormal hareketlerine benziyor.
Yakında Ölecek…
Genelde her yıldızın sonu yakıtlarını tükettiklerinde meydana geliyor. Methuselah da farklı değil. Araştırmacılar, Methuselah’ın çekirdeğinde Helyum gazının biriktiğini söylüyor. Bu durum, yıldızın nükleer füzyon yöntemiyle yakabileceği hidrojen miktarının azalması sonucu oluşuyor. Yani birkaç milyon yıl sonra yok olacak.
Çekirdekte artan Helyum, yıldızın kalan Hidrojeni dış katmanlarında yakmasına neden oluyor. Böylece yıldızlar genişleme evresine giriyor, genişleyen yüzey sonucunda yüzey sıcaklığı düşüyor, düşen sıcaklık da renklerinin kırmıza dönüşmesine neden oluyor ve en sonunda Kırmızı Dev’e dönüşüyorlar. Kırmızı devlerin yüzey sıcaklığı ortalama 3000 derece civarında. Yani Güneş’in sıcaklığının yarısı kadar.
Methuselah, kesinlikle evrenin yeni doğmuş bebeklik aşamasına tanıklık etmiş. Uzun yaşamında kendi zamanının yıldızlarından çok şanslı bir şekilde çok daha uzun bir süre yaşayarak günümüze kadar gelmiş. Evren ile yarışı er yada geç Süpernova ile son bulacak. Ve bu olduğunda uzun yaşamı kendisine yakışır bir son bulacak.
Kaynak; PopSci – Physics – Dailygalaxy – NASA
0 Yorum